Κινήματα

Του Γιώργου Σταματόπουλου

Κατάμεστη ήταν η αίθουσα της ΕΣΗΕΑ χθες το βράδυ στην ομιλία του Κάρλος Τάιμπο για την αποανάπτυξη και τις παρεμβάσεις των Γιάννη Μπίλα και Γιώργου Κολέμπα, συγγραφέων του βιβλίου «Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης». Η αποανάπτυξη δεν είναι θεωρία, τόνισε ο Ισπανός διανοητής, είναι περισσότερο μια προοπτική, μια κοσμοεικόνα, ένα κοσμοείδωλο. Δεν έχει να κάνει μόνο με μείωση της ανάπτυξης και της κατανάλωσης στις βόρειες χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Είναι, κυρίως, η υπεράσπιση αξιών και αρχών που δεν έχουν σχέση μ’ αυτές που υπάρχουν, αλλά που συγκροτούν και διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή εξαλείφοντας τις τεράστιες οικονομικές ανισότητες. Παρ’ όλη την κριτική που δέχονται τα κινήματα αυτά (αντιωφελιμιστικά, αλληλέγγυας οικονομίας, συνεταιριστικά) ως δήθεν ουτοπικά και με ανεφάρμοστη την πολιτική τους, εμπνέουν εντούτοις όλο και περισσότερους. Για πολλούς λόγους: ξεφεύγουν από τη φιλανθρωπία ή τον ιδιοτελή εθελοντισμό προτάσσοντας την αλληλεγγύη, τη δικτύωση, την ισότιμη συνεργασία μεταξύ αυτόνομων συλλογικοτήτων. Σαφώς δεν είναι η απάντηση, διαμορφώνουν, όμως, συνθήκες εντός των οποίων εμφανίζεται νέα νοοτροπία, απαλλαγμένη από ραθυμία και δουλοφροσύνη και, κυρίως, από τον φόβο απέναντι στην εξουσία. Βεβαίως και εφαρμόζεται η οικονομική τους πρόταση σε μικρές ομάδες ή κοινότητες ή τοπικές περιφέρειες. Είναι, όμως, ένα παράδειγμα για πολλά κοινωνικά στρώματα που πετάγονται στην ανεργία και την εξαθλίωση. Αλλάζει η συνείδηση, προβάλλονται οι δυνάμεις του αυτεξούσιου, του αυτοκαθοριζόμενου, του αυτοδιαχειριζόμενου των πολιτών· δεν είναι λίγο. Είναι σαν μια σπουδή (ίσως και μύηση) σε αρχές δημοκρατικότερες και ταυτόχρονα τα μέλη αποκτούν αυτοπεποίθηση αντιλαμβανόμενα ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ανίκητος και ας απορροφά και τα πιο ριζοσπαστικά κινήματα, ας αλέθει ακόμη και την επανάσταση στη χοάνη του.

Στις μέρες κρίσης (στις μεγάλες κρίσεις φουντώσανε και γιγάντωσαν όλοι οι φασισμοί) οι προτάσεις των εναλλακτικών κινημάτων πρόσφεραν μια θαυμάσια ευκαιρία να γνωρίσουμε τον άγνωστο, ξεχασμένο, παραμελημένο αμφισβητία μέσα μας και να δούμε μ’ άλλα μάτια, πιο καθαρά, πιο τίμια και ειλικρινή, τον κόσμο γύρω μας. Κυρίως προσφέρουν μια δυνατότητα επιβίωσης, κοντά στην αξιοπρέπεια. Ανακαλύπτουμε τη δύναμη του τοπικού, υποψιαζόμαστε τη μείωση των μεγεθών υπηρεσιών και συγκοινωνιών, βλέπουμε τη λιτότητα και την απλότητα σαν σοβαρά στοιχεία εμπλουτισμού της προσωπικότητάς μας. Και πολλά θετικά ακόμη. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κινήματα αυτά δέχονται κριτική από τα κατεστημένα κόμματα και την επίσημη Αριστερά. Γιατί, απλώς, είναι ακηδεμόνευτα, ατίθασα, ελευθεριακά, αναδεικνύουν την ελευθερία του ανθρώπου.

gstamatopoulos@efsyn.gr